martes, 15 de septiembre de 2020

TRES BIEITOS NUNHA MARISCARÍA

 

     

(e dous segrares de Louro: IVÁN de SAVILA e LOIS do CAMPO).


  Tirado das Crónicas do MOSTEIRO DE SAN PACOMIO,  en Peralonga. Arquivo de Simancas.


  Todos recordades perfectamente a existencia do mosteiro bieito de San Pacomio, en Peralonga, a carón da Devesa, á beira da Canliña. E o seu lema: "ora et labora!". As tres da madrugada, unha hora moi por fóra de horario monástico, tres membros do cenobio (un por cada hora demais) tiran da cadea pendurada do teito da portaría. Ao lonxe, ao fondo, uns pasos acompasados, medidos, solemnes, litúrxicos: "tac, tac, tac..!" Cando a porta de doble folla se abre, préndese a luz e a luz magoa os ollos de quen chega. Na peza de acollida hai unha mesa, e na mesa hai un libro, e sobre o libro tres disciplinas de mortificación para azoutar e someter bravezas da carne humana.


  A película (o cine) posúe a virtualidade de amosar, transformado e comprimido, nuns minutos escasos, todo o acontecido en séculos, en anos, en meses, en días, en horas... Imposible meter nos miolos, punto por punto, o sucedido e pór a camiñar polo escenario da memoria aqueles personaxes de carne e óso, protagonistas, antagonistas e simples espectadores duns feitos a reproducir literalmente en vivo e en directo. Habemos, pois, de nos apañar con material desaxeitado ou reseso e coa pouca ferramenta da que os humanos dispomos para reconvertir e traer á pantalla os relatos vividos. Pero quen é quen de nos dar máis por menos?


  Ramón de Fiuza, en Sahorta de Arriba, acomoda aos tres monxes na rubia. Veñen as catro e media da tarde. De camiño ao Ancoradoiro, unha oración mental, unha xaculatoria, unha palabra innecesaria solta, unha mirada de esguello (a deita, a esquerda) por mor de ter algún deles  pensado en alto na paisaxe e pronunciado nomes: Portecarral,  Mollóns,  Braña, Carrasido, Chan da Granda... Suso da Fonsagrada (o máis novo dos tres confrades), tamén arrebatado pola corrente lírica, recita de corrido unha presada de versos horacianos onde entran, sen calzador, plantas e mais paxaros, incluíndo os da Lagoa de Louro. Da carretera xeral ao Porto, só lles faltan douscentos metros. No Ancoradoiro, á espera dos relixiosos convidados, montando garda diante da mariscaría, Iván de Savila (oficial da mercante, quen convida e quen paga) e mailo seu amigo Lois do Campo (un mariñeiro a secas, pero simpático, ocurrente, con habelencias e grazas moi por enriba das dun almirante). Son dous anfitrións, en traxe, de garavata, de etiqueta, e non de campaña. 


  A crónica resume o substancial: "...aos postres (trala centola por cabeza, as cinco racións de rodaballo ben completas, a carne asada á brasa a fartar...), torta xeada, café e copas de recunque. Coma para unha voda, ou máis. E nestas o do Campo tira de repertorio: "vouvos facer o galano da miña especialidade, unha lección maxistral sobre os andares (ao revés) do cangrexo e logo, se houber aínda ganas de me escoitar, un estudo completo sobre a estructura molecular interna da nécora. Os bieitos estoupaba de risa; xa non cabían nos hábitos e víronse na obriga de afrouxar os respectivos cintos para conciliaren todo o comido e o bebido con aquela desbordante ledicia. A parella de alemáns, sen coñeceren nadiña do noso idioma, estaban contaxiados cos berros e coas argalladas, e simpatizaban (a eito) con eles e ata tomaban notas (con un boli amarelo) nos panos de papel de mesa que o mozo de servozo lles servía desde a cafetería.


  Non hai taxi (nin a rubia de don Ramón Fiuza) que os devolvan aos puntos de onde antes, á media tarde, partiran. Ás tres da madrugada, horario de estaren recollidos nas respectivas celdas de meditación e descanso, os tres monxes, coma tres peregrinos noctámbulos, a faceren dedo na ruta 550, que vén de Fisterra e vai cara a Noia, en vivo e en directo: o P. Florentino (doutor en Sagrada Escritura, amigo persoal, excompañeiro de noviciado do Iván de Savila), o P. Ramón Prata (moita obra publicada, recoñecidísimo especialista en Historia dos Séculos de Ouro e das Indias) e Frei Xesús Fidalgo (amigo e confidente meu, e, daquela, estudante de teoloxía e da flora e fauna ibéricas na Pontificia de Salamanca); e os segrares, coma na propia salsa, sen présas, ao que viñera, anque ese fora a luz do día; na casa non lles berran. Pero, cando a esperanza, se esgotara, un camión que ronca e que se lles bota enriba: 

  "Suban, anden, métanse na caixa, atrás, entre os bocois de viño. E voste, P. Florentino, que vai sendo maior, ao meu carón, no lado dereito da cabina."


  O decorrer do tempo, e o airiño fresco do mar, que vén da banda de Fisterra, empeza a aproximalos á realidade que a cadaquén espera. No mosteiro, Don Atanasio, o P. Abade, no coro, á hora de "maitines et laudes", antes de principiar os rezos, un por un, de maior a menor, debruzados non chan, chamados a capítulo, en decúbito prono, halles escoitar e recibir a culpa:

  "Padre, dígolle a culpa a Deus Noso Señor, e á Vosa Reverencia, polos moitos pecados e ofensas que teño cometidos, en especial..." E aí sairá a autocrítica completa á mariscada de onte, á centola, ao rodaballo, á carne á brasa, á torta xeda -que sei eu?- , e  ata o último grolo de viño, de coñac, de licor café, e de "chupitos"...  


  Aparece, ao pé da letra, na crónica do SAN PACOMIO de 1966, de tal día coma hoxe. 


(A consultar no Arquivo de Simancas)


  (Rioderradeiro)


No hay comentarios: