lunes, 7 de septiembre de 2020

Pepe da Pontella, " O Currachado", "O Mucamo", "O Pibe".

  Aquí, coñéceseme polos alcumes de "O Larpeiro", "O Caldeiradas", e "O Lambuzas"; o máis usual, o primeiro, que vén do meu avó, quen o leva, desde sempre, coma unha aureola. Sen embargo, o meu verdadeiro nome é o de Felipe, que tamén é o propio do pai do meu pai, Felipe Verdeogas (niso tamén coincidimos).

  O meu avó artella chistes, fai bromas, conta sucesos e anécdotas na sobremesa, e, como estamos en familia, detense máis naquelas sucesos cómicos protagonizados por amigos e veciños. A todo lle tira o seu aquel, a súa graza e nada lle pasa desapercibido. El conversa moitísimo co señor Pepe da Pontella (entre nós, na intimidade da nosa casa, dicímoslle "O Currachado", "O Mucamo", "O Pibe", que son alias secretos, pechados tralas catro paredes).

  O señor Pepe da Pontella, metido nos setenta, mostacho abondoso, falas de farturento, loce corpo san e mesmo atlético; pero de cativo fora levado pola súa nai á campa de San Campio e logo, tralo nulo resultado, á Sabia de Baíñas, por mor dos males e doenzas que, ao parecer, non lle presaxiaban demasiadas esperanzas de futuro.  "Señora menciñeira, o meniño non me come, non xoga, non medra, non lle é coma outros, está sempre maliño, leva o meigallo no corpo". A bruxa de Baíñas toma ao raparigo da man, condúceo á trastenda, alí apálpao e, tralo minucioso exame, devóvello á nai: "Váiase ben traquila para a casa, mulleriña, que non lle morre máis, estoulle moi segura". Cando o señor Pepe relata, ao pé da letra, o sucedido, engade tan campante: "e, ata o día de hoxe, sabedes?, ela está acertando."

  Emigrou á Arxentina, alá polos anos vinte. E non lle foi tan mal, se o comparamos con quen o acopañaran. No Río da Prata, despois dunha breve e necesaria aprendizaxe de usos e costumes e de ter pasado pola penitencia de traballos efémeros, acadou o posto de "mucamo" ao servizo da familia Onganía, con sona de patricia. O traballo doméstico, neste fogar "aristocrático", permitiulle descubrirse mellor a si mesmo e de ir desenrolando habilidades que ata entón estaban ocultas ou el descoñecíaas. Os Onganía (ínfulas militaristas de moito ordeno e mando en posición de firmes!) non tardaron en depositar en Pepe, "el Gaxego", a confianza outorgada só aos privilexiados intendentes serios e responsables. Pero coa confianza viña, ao parece, implícita a submisión, a humillación e o insulto, coma por deporte, coma o dereito de pernada, sen o menor motivo: "Gaxego" por aquí, "Gaxego" por alí, "la concha de tu madre", "Gaxello de mierda"... Pepe da Pontella calaba, calaba e calaba, e tomaba nota, apuntaba con cruces de distintos tamaños, por categorías e ben clasificados, todos e cada un dos insultos, nunha libretiña de pastas vermellas mercada con tal fin na "Papelería Mercedes", rexentada por un de Redondela. Á hora de facer contas coa patronal (compensación oculta, inxeniería financeira contable?), onde correspondía, o Pepe da Pontella cobraba os maltratos aculados en pesos arxentinos e, sen tardanza, mandábaos, traducidos en pesetas, a Galiza, que está ancorada, alá lonxe, ao noroeste de España. Unha pequena fortuna.  E ben merecida. 

  - Coño, Pepe, tés unha tos cabrona; véxoche mala cara. - Aínda non ha ser desta, Larpeiro, heiche levar por diante. - Home, si, claro, nada máis natural, hasme levar por diante, pero eu, coa gorra detrás do cu, á ida, e con ela, chantada na cachola, á volta de Vilares. Os dous, así de puñeteros, así "jodedores", así de creativos. Ás veces, a inercia da conversa ou do debate, esgotados os argumentos razoables do humor, poñía a proba os respectivos egos e remataban a conversa de moi mala maneira. Duraba pouco a paréntese do desencontro, pois decontado retornaban ás andadas.  

  Cando se soubo que o señor Pepe da Pontella (a quen a Sabia de Baíñas lle vaticinara que endexamais morrería), entrara, de socato, en estado de coma irreversible, o meu avó non o cría, negábese a admitilo; xa non quixo cear, e, preso daquela profundísima tristura, pechouse no seu cuarto, meteuse na cama para que non o víramos nin o oíramos.  A segunda vez que o vin chorar da maneira, e dou fe diso (como me chamo Felipe Verdeogas, "O Larpeiro", "O Caldeiradas", "O Lambuzas"), foi cando as campás tocaron a morto polo finado do señor Pepe da Pontella, a quen nós, na intimidade da nosa casa, lle dicíamos "O Currachado", "O Mucamo", "O Pibe", que eran alias secretos, tralas catro paredes.

  Ironías da vida, nesa data precisa, un tal Juan Carlos Onganía dá un Golpe de Estado na República Argentina. Non o poño, aquí e agora, por presumir de culto ni por me aproveitar dese acontecemento histórico, senón porque cousas deste tenor axudan moito á memoria do narrador e á do lector interesado en coñecer feitos verídicos. 

  O meu avó non tivo corpo nin valor para acompañar ao amigo ata ao campo santo, esquecendo aquela promesa (ameaza talvez?, non creo) de o levar por diante, pero el, coa gorra detrás do cu, á ida, e con ela, chantada na cachola, á volta de Vilares.  Na nosa casa, despois de tanto tempo, aínda se comenta coma se fose hoxe.

    (Rioderradeiro)