martes, 22 de septiembre de 2020

GHALO/GHALIÑA.


  Veño da escaseza, do pan da ración, da fariña da ración, do aceite da ración, do azucre da ración, de case que todo da ración, menos do peixe, que nós tiñamos en abundancia, e ata nos aborrecía.  Quen comía daquela carne? Dos anos 40 aos 50, unha rareza, o día da festa, e de pascuas en venres. Pero era feliz cos meus amigos do rueiro, Domingos de Calusa e Nolo de Mureira, e non me decataba da estreiteza onde todos vivíamos.


  "Anda, neno, vai pola Carretera de Arriba á carnizaría, onda a señora María Rosa, a Muros, e que che poña un quiliño de carne (da boa) para o caldo e catro bistés delgados para a cea." Pero estamos a falar do repunte dos cincuenta, de cando o rosco entraba en sociedade pintado por enriba cunha moi fina capa de clara de ovo, merengue,  e xa nos podíamos permitir timidamente algunhas lambetas de vicio. O polo, o polo da casa, era aínda sagrado, materia reservada, coma o corpo da vaca da que acabo de falar, para un remedio, para un acontecemento notable, para a muller que acaba de parir, para o enfermo condenado a deixar este mundo enseguida.


  O caso é que nós, meu pai, meu irmán Mingacho e mais eu imos cara á igrexa parroquial co propósito de asistirmos á misa maior, ao sermón da Madanela, á procesión polo adro, ao acto inaugural da festa. Íamos (fomos), como se vai (como se ía) para unha romaría, endomingados, envaiñados nos traxes protexidos polo alcanfor para seguiren en bo estado, vivos. Hoxe, 25 de xullo, a poxa da recadación adicada á santa e á parte profana desborda ás dúas (ou as dúas e media!). É tarde. Hai présa, porque a mesa está posta e a comida arrufía. O meu proxenitor licita, coma tantos, e faise cun bo lote. A volta á casa resúltanos incómoda por culpa da calor e da carga. 


  "E que me traedes aí, meus homiños?" "Mira ti, un saco ateigado de ghaliñas, unha pata de porco, dúas restras de allos e sete quilos (de ghrans) de millo." "O que me faltaba: máis traballo para min, que non che tiña pouca faena..!", concluíu miña nai, que se vía con toda a carga enriba. 

 

  Pousamos o saco, desamarramos o saco, ollamos pola boca da súa abertura...


  Caldo de ghaliña, ghaliña con arroz, patacas con ghaliña, ghaliña condimentada de tódalas maneiras. Durante unha ducia de días, o olor a ghaliña foi, máis que unha propaganda do alimento avícola, un castigo cruel contra o olfato e contra o apetito, para perder as ganas, tremendo.


  Á pita (á pola) sobrevivente do naufraxio da asfixia houbo que lle buscar un ghalo de compañía que a animase a pór ovos, a chocalos e formar familia. Aínda hoxe, de madruga, eu sinto cantar aquel quiquiriquí no cume da cabaceira da señora Euxenia do Quinto e a me dicir que erga, que vén de abrir o día. E son, de novo, neno.


  (Rioderradeiro)

No hay comentarios: